Rond Keti Koti viert en eert Het Nationale Theater zeven dagen lang het verzet tegen het kolonialisme. In het theaterstuk Tijd Zal Ons Leren nemen Romana Vrede en OTION het publiek mee in een ritueel. Begeleid door muziek wordt, precies 150 jaar na de afschaffing van de slavernij, de Nederlandse koloniale geschiedenis herschreven vanuit het perspectief van het verzet. Tijd Zal Ons Leren, in eindregie van Erik Whien, is van 29 juni t/m 8 juli exclusief te zien in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
Universele krachten
Tijd Zal Ons Leren is een bijzondere theaterperformance, waarbij het publiek onderdeel is van een ritueel. Gezamenlijk wordt de kennis, vrijheid en spiritualiteit die in koloniale tijden werd onderdrukt gedeeld. Daar waar de gelijknamige podcast (uit 2021) een ode is aan de individuele helden, gaat de theaterperformance over de universele krachten die de drijfveer bleken van het verzet: vrouwelijke energie, water, natuur en spiritualiteit.
“Veel feiten heb ik niet, wel veel verhalen en verbeelding. Het merendeel van wat we hebben leren erkennen als ‘geloofwaardige bronnen’ en ‘waarheden’ is niet geschreven door de verzetsstrijders. Zoals de Nigeriaanse auteur Chinua Achebe schreef in The Art of Fiction: ‘Totdat de leeuwen hun historici hebben, zullen de verhalen over de jacht altijd de jager verheerlijken’. De reis die ‘Tijd Zal Ons Leren’ heeft ingezet, maakt dat ik mijn eigen verleden, heden en toekomst bezie. De performance gaat daarom ook over mijn zoektocht naar houvast in het heden.” – Romana Vrede.
Openbaar onderzoek
Tijd Zal Ons Leren begon als openbaar onderzoek. In 2021 vertelde Romana Vrede: “Ik ben op zoek naar mijn geschiedenis en mijn gasten gaan me daarbij helpen. Zij vormen eigenlijk mijn redactie bij het project”. In een vijfdelige talkshow onderzocht ze samen met OTION de verhalen van verzetshelden uit de koloniale tijd, van Afrika, de Amerika’s en de Caraïben tot Europa en Azië. Met hun talkshowgasten, bestaande uit verschillende experts en kenners uit de diaspora, verdiepten ze zich in de verhalen: Reggie Baay, José Tojo, Nina Jurna, Raoul de Jong, Romy Rondeltap, Valika Smeulders, Eric de Vroedt, Mitchell Esajas, Raki Ap, Eva Westerhoff en Marleen Reichgelt schoven aan. De talkshows zijn opgenomen en online gestreamd, vermaakt tot podcasts en er kwam een gelijknamig tv-programma in samenwerking met de VPRO.
Romana Vrede
Romana Vrede (Paramaribo, 1972) is theatermaker, schrijfster en acteur. Sinds 2017 is ze lid van het acteursensemble van Het Nationale Theater, waar ze onder andere speelde in De Eeuw van mijn Moeder, The Nation en Trojan Wars. Voor haar rol in RACE (2017) van Het Nationale Theater won ze de Theo d’Or voor beste vrouwelijke hoofdrol. In 2020 debuteerde Vrede als auteur met de roman De nobele autist. Met de voorstelling The Story of Travis van Theater Rotterdam en Well-Made Productions maakte ze haar regiedebuut. De voorstelling ging maart 2023 in première en was een groot succes.
Keti Koti
De theaterperformance Tijd Zal Ons Leren maakt op 1 juli onderdeel uit van het Keti Koti programma van Het Nationale Theater. Na de nationale herdenking is er in de middag de theatrale wandeling Den Haag en Slavernij, een gezamenlijke maaltijd en zijn er ’s avonds voorstellingen. Het Nationale Theater werkt samen met verschillende (culturele) partners in de stad. Het complete programma verschijnt op www.hnt.nl/ketikoti.
Uit: Waterkant.net van 9 juni 2023.